انواع بیمه‌های مهندسی (دوره بهره برداری)

در مقاله قبلی بیمه‌های مهندسی دوره احداث بررسی شد. در این مقاله انواع بیمه‌های مهندسی که برای دوره بهره برداری طراحی شده، بررسی می‌شود.

انواع بیمه‌های مهندسی

انواع بیمه‌های مهندسی به شش دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاری یا CPM
• بیمه سازه‌های تکمیل شده یا CECR
• بیمه شکست ماشین آلات یا MB
• بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان یا بیمه تضمین کیفیت یا LDB
• بیمه تجهیزات الکترونیک (EE)
• بیمه فساد کالا در سردخانه یا DOS

در ادامه هر یک از موارد فوق را توضیح خواهیم داد.

۱. بیمه تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاری یا CPM

(Contractors Plant & Machinery)

همانطور که قبلا ذکر شد، این بیمه نامه نیز از بیمه‌های تمام خطر بوده و فقط خطراتی که در بیمه نامه مستثنی شده باشند، تحت پوشش این بیمه نامه نیستند.
این بیمه نامه برای خودروهایی که شماره گذاری نمی‌شوند مثل بلدوزر، گریدر، بیل مکانیکی و سایر تجهیزات و ماشین آلات که در جریان پروژه‌های ساختمانی، پیمانکاری و نصب استفاده می‌شوند، (مانند کمپرسور، لیفتراک و …) طراحی شده است.

استثنائات بیمه نامه

این بیمه برای خودروهایی که شماره‌گذاری می‌شوند، طراحی شده است. در مقابل، ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی و خودروهای راهسازی که شماره گذاری نمی‌شوند، می توانند از بیمه‌های مهندسی تجهیزات و ماشین آلات پیمانکاری برخوردار گردند.
تفاوت مهمی که این دو بیمه نامه دارند این است که بیمه بدنه، بیمه نام‌ای با خطرات معین است. به عبارت دیگر بیمه بدنه فقط خطرات ذکر شده در بیمه نامه را تحت پوشش دارد، اما در بیمه CPM کلیه خطرات، تحت پوشش هستند مگر آن که در قسمت استثنائات ذکر شده باشد. بنابراین پوشش ها به مراتب گسترده‌تر هستند. مهمترین استثنائات این بیمه نامه عبارت‌اند از:

فرانشیز، استهلاک قطعات، یخ زدگی مایعات، نقص در سیستم روغن کارییا ضد یخ، زیان وارد شده به قطعات قابل تعویض مثل اره، مته و …، انفجاری که منشا درونی دارد، خسارت به علت تردد در جاده‌ها و معابر تحت پوشش راهنمایی و رانندگی، آسیب در شرایط آزمایش، خسارت در زیر زمین، جنگ، آشوب، اعتصاب و موارد مشابه، زیان و خسارتی که علت آن قبل از بیمه شدن وجود داشته (چه با اطلاع، چه بدون اطلاع بیمه گذار باشد)، سهل انگاری بیمه گذار یا عوامل او و هر زیانی که مسئولیت آن بر عهده سازنده این ماشین آلات باشد، از عوامل استثناء این بیمه نامه است. استثنائات دیگری نیز وجود دارد که جهت جلوگیری از زیاده گویی، ذکر نگردید.

شرایط

بیمه ثالث اصفهان مزایای بالایی دارد. سرقت فقط با گواهی مقامات انتظامی پرداخت می‌شود. حداکثر مهلت اعلان حادثه ۱۴ روز است و پس از آن بیمه گر تعهدی ندارد. بیمه گذار باید تغییر شرایط، به خصوص تشدید خطر را به اطلاع بیمه گر برساند و با نمایندگان بیمه‌گر در بازدیدهای دوره ای و موارد ارزیابی همکاری کند. شرایط و ضوابط فسخ و ابطال و سایر شرایط، مشابه سایر بیمه‌ها می‌باشد.

فرانشیز برای خسارت جزئی ۱۰ و در خسارت کلی ۲۰ درصد منظور می‌گردد.

۲. بیمه سازه‌های تکمیل شده یا CECR

(Civil Engineering Completed Risk)

همانطور که قبلا ذکر شد، این بیمه نامه تمام خطر نیست و بیمه نامه ای با خطرات معین می‌باشد. تمام پروژه‌هایی که در دوره احداث، بیمه تمام خطر پیمانکاری یا نصب می‌گیرند، می‌‌توانند با داشتن این بیمه نامه در دوره بهره برداری، پوشش بیمه‌ای کسب کنند.

اگر قسمتی از یک پروژه تکمیل و قسمتی دیگر هنوز در حال احداث است، قسمتی که پایان یافته، با این بیمه نامه می‌تواند پوشش های بیمه‌ای را داشته باشد. بنابراین پل‌ها، سدها، فرودگاه‌ها، راه آهن، کانال‌های آبیاری، ساختمان های اداری و تجاری، برج‌ها، جاده‌ها، خطوط انتقال برق، گاز، نفت و آب، معادن، انبارها و … می‌توانند موضوع این بیمه نامه باشند.

در این بیمه نامه اگر سازه به ارزش واقعی (کسر استهلاک) بیمه شود، شرکت بیمه نیز خسارات کلی و جزئی را پس از کسر فرانشیز به صورت …………………………………… پرداخت می‌کند. اگر موضوع بیمه به قیمت نو بیمه شود، در خسارت جزئی قاعده نو به جای کهنه اجرا و خسارت به قیمت نو پرداخت می‌شود. در خسارت کلی، جبران خسارت به صورت نسبی محاسبه و پرداخت می‌شود. همچنین با خرید کلوز مربوطه، می‌توان اشخاص ثالث و اموال مجاور را نیز بیمه نمود.
استفاده از بیمه مسئولیت نظام مهندسی اصفهان سبب می‌شود، در صورت بروز مشکل و بنابر شرایطی که وجود دارد، بخشی از خسارت را بیمه پرداخت کند.

۳. بیمه شکست ماشین آلات یا MB

(Machinery Breakdown)

بیمه شکست ماشین آلات برای دوره بهره برداری موضوعاتی که در زمان احداث بیمه نامه تمام خطر نصب داشته اند، مناسب می‌باشد. این بیمه نامه خسارات فیزیکی و ناگهانی غیر قابل پیش بینی ناشی از شکست ابزارهای الکترونیکی و مکانیکی به دلیل نقص‌های ریخته‌گری، طراحی غلط، اشکالات نصب، عدم مهارت، بی‌دقتی، نیروی گریز از مرکز، اتصال کوتاه و … را تحت پوشش قرار می‌دهد.

استثنائات

گرچه این بیمه نامه از بیمه‌های تمام خطر است، اما استثنائات آن زیاد و بسیاری از پوشش‌ها که در سایر بیمه نامه‌ها تحت پوشش قرار می‌گیرند، در اینجا مستثنی شده یا به صورت مشروط بیمه می‌شوند. بنابراین برای خطرات مستثنی شده باید بیمه نامه خاص آن یا کلوز مربوطه را خریداری نمود.
سقوط هواپیما، آتش سوزی، صاعقه، انفجار، دزدی و سرقت با شکست حرز، بلایای طبیعی مثل طوفان و آتشفشان و رانش زمین از جمله این موارد است.
استهلاک، فرانشیز، اتلاف یا زیان عمدی بیمه گذار یا عوامل او، قصور آن ها، تشعشعات هسته ای، آلودگی شیمیایی و بیولوژیکی در اثر سلاح و آسیب به نرم افزارها نیز از مستثنائات این بیمه نامه است.خسارات جزئی به صورت نو به جای کهنه و خسارات کلی به صورت نسبی (کسر استهلاک) به اضافه حقوق گمرکی و دستمزد نصب و حمل و … پرداخت می شود. البته در خسارات جزئی بنابر اصل جانشینی، ارزش قطعات تعویضی محاسبه و به عنوان بازیافت کسر و با لاشه از بیمه گذار گرفته می شود.

۳. بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان یا بیمه تضمین کیفیت یا LDB

(Latent Defect of Building)

این بیمه نامه از نظر زمانی بلندترین دوره را در بیمه نامه ها دارد. مدت آن ده سال است و گرچه مالکین اولیه نیز می توانند آن را تهیه نمایند، اما معمولا توسط سازندگان ساختمان ها و برج های مسکونی، مسکونی-اداری یا مسکونی-تجاری تهیه می شود. صدور آن مشروط به بیمه کل ساختمان با یک بیمه نامه است و مالک یا سازنده نمی تواند جداگانه برای هر واحد درخواست بیمه نماید.

علت اینکه کل ساختمان به سورت یکجا با یک بیمه نامه تحت پوشش قرار می گیرد، این است که هر گونه خسارت وارد به سازه های اصلی یا جانبی ساختمان که در اثر طراحی غلط یا مصالح معیوب و یا اجرای نادرست اتفاق بیافتد، تحت پوشش قرار می گیرد.
این ریسک ها برای هر واحد تفکیک ناپذیر نیست و زیان آن به صورت مشترک اتفاق می افتد. این بیمه نامه باید قبل از شروع کار یا از زمان شروع صادر گردد تا کارشناس بیمه کلیه مراحل پیشرفت و اجرای کار را تحت نظارت قرار دهد. گرچه کارشناس و بازرس بیمه حق دخالت در چگونگی طراحی، اجرا و تهیه مصالح را ندارد، ولی با ارائه گزارش به بیمه گر می تواند هشدارهای لازم را بدهد. بیمه گر در این موارد با اعلان کتبی، رفع نواقص و عیوب را از بیمه گذار درخواست می نماید.
در صورت عدم توجه بیمه گذار، بیمه گر می تواند موارد معیوب را از بیمه نامه مستثنی نموده، حق بیمه را افزایش داده و یا به طور کلی از پذیرش ریسک خودداری نماید.
۳۰ درصد از حق بیمه توسط سازمان مسکن و شهرسازی و ۷۰ درصد آن توسط بیمه گذار پرداخت می شود. در صورتی که تخلفاتی در طراحی، اجرا و کیفیت مصالح مشاهده گردد، بیمه گر جهت اطلاع و اقدام مناسب آن را به شهرداری گزارش می دهد.
گرچه شروع پوشش بیمه‌ای منوط به ارائه پایان کار توسط شهرداری است، اما اگر به هر دلیلی صدور پایان کار به تاخیر افتد ولی کلیه مراحل طراحی، اجرا و کیفیت مصالح مورد تایید بیمه گر باشد، شروع پوشش بیمه ای بدون صدور گواهی پایان کار امکان پذیر است.
آشنایی با ساختار بیمه نامه سبب می‌شود بهتر بتوانیم از مزایای بیمه استفاده کنیم.

۴. بیمه تجهیزات الکترونیک (EE)

(Electronic Equipment)

این بیمه نامه برای دستگاه ها و تجهیزات الکترونیکی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی، سیستم دوربین مدار بسته، دزدگیر و سیستم های هشدار دهنده، دستگاه های کنترل، عیب یاب، حضور و غیاب، لوازم اداری، تجهیزات سینمایی و فیلم برداری، رادیو تلویزیونی و مخابراتی، دستگاه های تست، نمونه برداری و پزشکی و سیستم های رایانه ای کاربرد دارد.

این بیمه نامه نیزتمام خطر بوده و استثنائات معمول دوره بهره برداری تحت پوش آن نیست. به دلیل اینکه موضوع این بیمه نامه ارزش بالا و تنوع قیمت زیادی دارد، جدول مشخصات دستگاه ها و قطعات آن ها ضمیمه بیمه نامه و جزء جدایی ناپذیر آن محسوب می شود. همچنین اصل جانشینی در بازیافت خسارت از عوامل و اشخاصی که تحت پوشش نیستند، با حساسیت بیشتری دنبال می شود.

از طرف دیگر اعلان به موقع خسارت، گرفتن خسارت، همکاری با کارشناسان بیمه در زمان بازدید و ارائه اسناد و مدارک معتبر برای اخذ خسارت ضرورت دارد.

حوادث طبیعی مثل سیل، زلزله، طوفان، آتشفشان، سونامی، تشعشعات هسته ای، عیوب ذاتی، عیوب قبل از بیمه شدن، آسیب هایی که به علت قطع آب یا برق یا گاز به وجود آید، استهلاک، فسار تدریجی و خساراتی که قانونا سازنده یا مؤجر مسئول جبران آن هستند، خساراتی که در اثر ابزارها و سایر قطعاتی که به مرور زمان مستهلک می شوند به وجود می آید از مستثنائات این بیمه نامه هستند.

در این بیمه نامه نرم افزارها تا سقف مندرج در جدول ضمیمه و با شرایط توافقی بیمه می شود.

۵. بیمه فساد کالا در سردخانه یا DOS

(Deterioration Of Stock in cold storage)

در این بیمه نامه آسیب وارده به مواد غذایی شامل میوه و سبزیجات، فرآورده های لبنی و پروتئین، مواد شیمیایی و دارویی که در اثر اختلال در سیستم سرمایش سردخانه به وجود آید، بیمه می شود.

حوادث طبیعی مثل زلزله، طوفان، سیل، آصا، جنگ، عیوب ذاتی، انقباض، انبار کردن نامناسب، خسارت به بسته بندی و خسارت در اثر عدم جریان کافی هوا، خسارت عمدی و … از استثنائات این بیمه نامه است.

اتصال کوتاه، قطع آب و برق و گاز، خروج ناگهانی سیستم سرماساز، از مدار، شکست مکانیکی تجهیزات و ترکیب نامناسب هوا از خطرات تحت پوشش هستند.