کجا و چگونه سرمایه‌‌گذاری کنیم؟

حس استقلال طلبی و به ویژه بی نیازی، استقلال مالی و سرمایه‌‌گذاری یکی از ابعاد وجود بشر است.
از آنجا که استقلال مالی و فراتر از آن توانمندی مالی و سرمایه‌‌گذاری یکی از الزامات و ابزار‌های استقلال و قدرت انسان است، همیشه مورد توجه انسان‌ها بوده است و برای رسیدن به آن برنامه ریزی می‌کرده‌اند.

استقلال مالی و بی نیازی و سرمایه‌‌گذاری عامل اعتماد به نفس و ریسک پذیری افراد می‌شود.
از آنجا که سرمایه‌‌گذاری موجب تقویت بنیان‌های مالی جامعه می‌شود، اندیشمندان و متفکران جهت بهبود اوضاع جامعه، همیشه راهکار‌هایی ارائه می‌دهند تا با تقویت سرمایه‌‌گذاری بزهکاری و مشکلات جامعه به حداقل برسد.

خانواده‌هایی که از دوران کودکی در کنار قناعت و صرفه‌جویی، پس انداز کردن و چگونگی به گردش درآوردن پس انداز  را به کودکان خود آموزش می‌دهند، آن‌ها را برای روزها و شرایط سخت آماده و آینده آن‌ها را تضمین می‌کنند.

از طرف دیگر همه افراد همواره نیم نگاهی به دوران سالمندی و بازنشستگی خود دارند و نگران دوران از کار افتادگی و حوادث غیر مترقبه هستند.
اگر تاکنون به مساله سرمایه‌‌گذاری توجه کافی نکرده‌اید، هنوز دیر نشده است. سرمایه‌‌گذاری در هر مقطعی و در هر شرایط اقتصادی باید انجام شود و از همین لحظه می‌تواند آغاز شود.

پس انداز کردن با هدف حفظ دارایی و سرمایه‌‌گذاری به منظور افزایش دارایی انجام می‌شود.
بنابراین امر سرمایه‌‌گذاری تخصصی‌تر بوده و نیاز به اطلاعات بیشتری دارد.

معمولا قشر متوسط جامعه با این سوال روبروست که با سرمایه اندک کدام روش سرمایه‌‌گذاری صحیح‌تر است؟

انواع و اقسام سرمایه‌گذاری

در اینجا انواع و اقسام سرمایه‌‌گذاری و مسائل مرتبط، معرفی و به اختصار توضیح داده می‌شود:

1. املاک و مستغلات
2. بازار بورس
3. ارز، سکه، طلا، جواهرات و اشیا قیمتی
4. بانک
5. سرمایه‌‌گذاری مستقیم، تولید و اشتغال زایی
6. اجاره
7. سفته بازی و دلالی
8. بیمه عمر وسرمایه‌‌گذاری

 ۱. املاک و مستغلات

املاک و مستغلات در همه کشورها به عنوان یکی از روش‌های سرمایه‌‌گذاری مطرح بوده است و سابقه‌ای به اندازه‌ی تاریخ تمدن بشری دارد.

گرچه زمین در دوران صنعتی نقش کمتری نسبت به دوران کشاورزی در ایجاد طبقات اجتماعی و استثمار افراد ایجاد می‌کند، ولی هنوز هم نقش کلیدی ایفا می‌کند. از موقعیت و محل سکونت افراد می‌توان برآوردی از سطح زندگی آن‌ها داشت.

بسیاری از افراد زمین و مستغلات را بهترین و یا یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه‌‌گذاری می‌دانند. آمار ۴۰ سال گذشته نشان می‌دهد نرخ تورم در کشور از سال ۵۷ تا ۹۶ حدود ۱۵% و نرخ افزایش قیمت زمین در تهران حدود ۲۶ درصد بوده است. (براساس اطلاعات ارائه شده در سایت فرارو (۹۷/۱۰/۲۶))

قیمت زمین در تهران معمولا با اختلاف قابل توجهی در سه دهه گذشته بالاتر از قیمت مسکن و قیمت مسکن با اختلاف چشمگیری بالاتر از تورم در نوسان بوده است.

بنابراین افرادی که توانایی مالی خرید زمین و مسکن و مستغلات را داشته‌اند در ۴ دهه گذشته با سرمایه‌‌گذاری در این بخش نه تنها از طریق اجاره بها درآمدی کسب نموده‌اند، بلکه دارائی آن‌ها مشمول افزایش قیمت شده است.

برای سرمایه‌‌گذاری در املاک چند نکته مورد توجه قرار می‌گیرد:

• سرمایه‌‌گذاری در این بخش با مبالغ پایین امکان‌پذیر نیست.
• امکان کلاهبرداری در آن زیاد است.بنابراین بدون مشاور قابل اعتماد و آگاه به محیط اطراف نمی‌توان اقدام نمود. نقش همسایگان و محیط اطراف نیز کمتر از خود ملک نیست.
• مسائل حقوقی، مالیاتی و مالی از قبیل حق کسب و پیشه، بدهی مستاجر به تامین اجتماعی تغییر کاربری توسط مستاجر و … ممکن است دامنگیر مالک شود.
• افزایش نرخ و اجاره بها همیشه و همه جا یکسان نیست، بنابراین دقت در انتخاب محل و اطلاع از طرح‌ها و برنامه‌هایی که شهرداری‌ها، دولت و سایر سازما‌ها برای محل و اطراف پیش بینی نموده‌اند، حائز اهمیت است.

۲. بورس

از نظر کارشناسان سرمایه گذاری در بورس نسبت به املاک نقش بیشتری در اشتغال‌زایی و تولید دارد.
به دلیل این که سرمایه گذاری در بورس، ریسک زیادی دارد و نوسان قیمت فراتر از درک بسیاری از افراد  است، آن را با قمار مقایسه می‌کنند.
گرچه بورس یکی از بهترین ابزارهای تامین مالی و سرمایه گذاری است، ولی برای افراد مبتدی می‌تواند مخاطرات زیادی داشته و ورود بدون آگاهی در این بازار ممکن است، منجر به از دست دادن بخشی از دارائی افراد شود.
سرمایه‌‌گذار برنده یا بازنده، انتخاب با شماست بنابراین لازم است هنگام سرمایه‌‌گذاری تمامی شرایط را بسنجید و سپس تصمیم بگیرید.

در زمینه سرمایه‌گذاری در بورس چند نکته حائز اهمیت است:

• سرمایه گذاری در بورس می‌تواند از مبالغ کم تا زیاد انجام شود.
• سرمایه گذاری در بورس نیاز به اطلاعات، تخصص و تجربه دارد و برای افراد مبتدی ریسک آن خیلی بالاست.
• افراد مبتدی می‌توانند از طریق کارگزاری و مشاوره سرمایه گذاری نمایند.
  اگر شخصا مایل به خرید و فروش باشند، ابتدا باید با مبالغ کم و از صندوق‌های سرمایه گذاری و صندوق‌های مشارکتی شروع نمایند.
  بهتر است سبد سهام تنوع داشته و بجای سرمایه‌‌گذاری در یک بخش، سبدی از سهام چند شرکت و بخش مختلف خریداری کنند تا با زیان مواجه نشوند.

۳. طلا و جواهرات و اشیاء قیمتی

خرید و فروش اشیاء قیمتی، صنایع دستی و جواهرات نیاز به اطلاعات کافی داشته و می‌تواند برای افراد کارشناس در آن رشته، به عنوان زمینه سرمایه گذاری محسوب گردد.

به دلیل تورم دو رقمی، سکه، طلا و ارزهای خارجی در تمام سال‌های بعد از انقلاب مورد توجه سرمایه گذاران بوده است.
سرمایه‌‌گذاری و بردن سرمایه‌های کشور به این بخش،ضربات سنگینی به اشتغال و تولید وارد می‌کند.

با این وجود گاهی مردم  برای حفظ سرمایه‌ها و پس اندازهای خود به ویژه در مقاطع خاص چاره‌ای جز ورود به این بخش نمی‌بینند.
البته به دلیل این که ورود و خروج ارز در کشور ما به شدت تحت مدیریت دولت قرار می‌گیرد، تصمیمات سیاسی و اقتصادی دولت‌ها نقش مهمی بر روی قیمت ارز و طلا دارد.

نرخ طلا و سکه علاوه بر عوامل داخلی، به قیمت جهانی طلا نیز بستگی دارد و سیاست‌های سایر دولت‌ها نیز آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گرچه خرید سکه و طلا و ارز در مقاطعی فوق العاده جذاب و پربازده است، ولی افراد مبتدی تاکنون خسارات سنگینی داشته‌اند و در مقاطعی در طی چند روز بیش از ۵۰% ارزش آن‌ها از دست رفته است.

 ۴. بانک

بانک یکی از مطمئن‌ترین روش‌های سرمایه‌‌گذاری است.
گرچه در بیشتر سال‌های پس از انقلاب سود سپرده‌های بانکی کمتر از نرخ تورم بود، ولی در مقطع سال‌های ۹۳ تا ۹۶ سود سپرده بانکی بالاتر از تورم سالانه و حتی بالاتر از بخش املاک و مستغلات و سکه قرار گرفت.

البته تورم سال۹۷ اثرات مثبت این دوره را برای سپرده گذاران بانکی محو نمود.

۵. بخش تولیدی و اشتغال‌زایی مستقیم

از نظر ارزش معنوی و انسانی بهترین نوع سرمایه‌‌گذاری، این نوع سرمایه‌‌گذاری است.
متأسفانه در چند دهه اخیر به دلیل تنگ نظری‌ها، سختگیری‌ها و قوانین دست و پاگیر، عدم شفافیت‌، بی برنامگی دولت‌ها، تحریم‌ها، جنگ، اوضاع منطقه و مسائل سیاسی نه تنها  سرمایه گذاری مورد تشویق قرار نگرفته است، بلکه کارآفرینان به دنبال راه فرار از این گرداب مشکلات هستند.

در این روش سرمایه‌‌گذاری، علاوه بر این که اطلاعات اقتصادی و فنی خاص رشته مربوطه  لازم  است، فرد سرمایه گذار باید مهار‌ت‌های مدیریتی، بازاریابی، حقوقی و … را داشته باشد و متناسب با شرایط، مجموعه تحت پوشش خود را به روز کند تا بتواند در بازار رقابتی دوام آورد.

با تمام مسائل و مشکلات موجود، هنوز هم افرادی هستند که به دلیل علاقه‌مندی به کشور و بهبود اوضاع سایرین، به خصوص قشرهای زحمتکش جامعه نظیر کارگران با تکیه بر توانمندی بالای خودشان و حمایت‌های مقطعی بعضی از دولت‌ها، به سود کمتر این روش قانع شده و این روش سرمایه‌‌گذاری را نسبت به سایر روش‌ها ترجیح می دهند.

۶. اجاره (Renting)

اجاره شامل زمین،خودرو،کارگاه، مسکن و هر نوع سرمایه ای که به فرد دیگری سپرده می شود و در قبال استفاده او از این سرمایه مبلغی دریافت شود گفته می‌شود.

در روش وام دهی فرد به فرد (peer to peer lending) یک مؤسسه نقش  واسطه را ایفا کرده و پول افراد را می‌گیرد و به نام خودش در بخش‌های مختلف سرمایه گذاری می‌کند.
شرکت های فعال مبالغ اندک و ناچیز افراد را امانت گرفته و به روش اقساطی در فروش کالاهای ایرانی با سود متناسب و شرعی به کار می گیرند. این روش در کشور ما هنوز جایگاه چندانی پیدا نکرده است.

۷. انواع و اقسام دلالی

همیشه برای افراد دلال و سودجو، زمینه‌ای برای فعالیت وجود دارد.خودرو ،آهن،مواد غذایی و…هرکدام در مقطعی مورد توحه دلالان قرار گرفته است.
در کشور ما که نوسانات قیمت‌ها و تصمیم گیری‌های کوتاه مدت به وفور مشاهده می‌شود، هر روزی زمینه‌ای برای کسب درآمد این افراد وجود دارد.

داشتن رانت اطلاعاتی به بعضی افراد کمک نموده تا در زمان‌های مختلف، در یکی از بخش‌های ذکر شده فعالیت بیشتری داشته و سیل نقدینگی سرگردان نیز به دنبال این گروه‌های تاثیرگذار به آن سو کشیده شود.

۸. بیمه عمر وسرمایه‌‌گذاری

از روش‌های دیگری که برای سرمایه‌‌گذاری می‌توان به آن اشاره کرد، استفاده از بیمه‌های عمر است که به دلیل مفصل بودن به صورت جداگانه بحث خواهد شد.
با استفاده از بیمه مسئولیت نظام مهندسی اصفهان، بیمه شخص ثالث، بیمه عمر و … می‌توانیم خسارت‌های تحمیل شده را پرداخت کرده و سرمایه خود را مدیریت و پس انداز کنیم.
البته بهتر است از قبل در مورد اصول بیمه اطلاعات لازم داشته باشیم و سپس با مشورت با کارشناسان این حوزه، سرمایه‌گذاری درستی انجام دهیم.