از بیمه باربری چه می‌دانید؟
بیمه باربری یکی از قدیمی ترین بیمه هاست که از گذشته های دور با پوشش های امروزی وجود داشته است. اگر مبدأ و مقصد بار، داخل کشور باشد، به آن باربری داخلی و اگر مبدأ یا مقصد، خارج از کشور باشد، به آن باربری خارجی گفته می شود. اگر باری توسط یک وسیله از مبدأ تا مقصد برده شود، به آن حمل ساده گفته می شود. اگر در طول مسیر بار از وسیله ای به وسیله دیگر انتقال یابد و یا در طول مسیر تخلیه و دوباره بارگیری شود، به آن حمل مرکب می گویند.
از آنجا که قوانین کشورها و تفسیر و برداشت از آن ها متفاوت است، در این رشته بیمه ای تعریف و طراحی اصطلاحات و قوانین بین المللی جهت استاندارد سازی ضروری بود. اتاق بازرگانی بین المللی (International commercial terms) (INCOTerms) اصطلاحات و قواعدی را برای جلوگیری از سوء تفاهم ها و حل و فصل سریع تر دعاوی تعریف نمود، تا تعهدات طرفین و حقوق آن ها واضح و روشن و به صورت قطعی تعیین گردد. در جدول زیر این اصطلاحات تخلیص و مرتب شده است:
ماهیت بیمه باربری وقتی مصداق پیدا می کند که محموله ای جابجا شود و تا زمانی که بار در مبدأ یا مقصد است، نمی تواند مشمول بیمه باربری قرار گیرد. جابجایی بار معمولا وقتی لازم می شود که معامله ای انجام شده و خریدار یا فروشنده ای جهت حمل بار، بیمه باربری تهیه می کند.
بنابراین گرچه در سایر رشته های بیمه ای اختلافات و دعاوی حقوقی با استناد به قانون بیمه، قانون مدنی و آیین نامه های مربوطه، رسیدگی می شود. ولی در بیمه باربری دعاوی بیشتر بر اساس قانون تجارت بررسی و مورد رسیدگی قرار می گیرد. به همین دلیل گفته می شود بیمه باربری علاوه بر بیمه گر، از جانب بیمه گذار نیز تابع قانون تجارت است.
به طور کلی بیمه باربری در سه سطح B ،A و C ارائه می گردد که سطح A بالاترین و سطح C کمترین پوشش ها را دربرمی گیرد
. بیمه گذار بسته به نوع بار، نحوه حمل، هزینه و پوشش هایی که لازم دارد، یکی از این سه سطح را انتخاب می نماید. مثلا برای کالایی مثل چای که سریع بوی کالای مجاور را به خود می گیرد، سطح A ضروری است تا اگر در اثر همجواری با کالایی دیگر آسیب دید، بتوان از طریق بیمه خسارت مربوطه را دریافت نمود.
انبار گمرک جزء مسیر حمل محسوب می شود و فقط از طریق بیمه باربری پوشش داده می شود.
از آنجا که روند بازرسی، عبور و ترخیص کالا از گمرک زمان بر است، محصولاتی که از طریق هوایی جابجا می شوند تا ۳۰ روز و محصولاتی که از طریق دریا و زمین انتقال داده می شوند تا ۶۰ روز پس از تخلیه، در انبار گمرک تحت پوشش هستند.
بار داخلی فقط تا ۸ روز پس از تخلیه در انبار گمرک تحت پوشش قرار می گیرد.
اگر ترخیص طول کشید، می توان بیمه نامه را تمدید نمود. دوره تمدید، ۱۵ روز یا ضریبی از آن است. تعداد دفعات تمدید محدودیت ندارد.
بیمه باربری داخلی تا یک سال و صادراتی و وارداتی تا ۲ سال معتبر است. اما به محض رسیدن بار به مقصد، مسئولیت شرکت بیمه پایان یافته است. اگر بخشی از بار، حمل و مابقی هنوز انتقال نیافته باشد، پوشش ها فقط به بار باقی مانده داده می شود.
موضوع مهمی که در بیمه باربری مطرح است، چگونگی رعایت اصل غرامت است. بنابر آنچه قبلا در اصول بیمه گفته شد، بیمه نمی تواند محل کسب درآمد و انباشت دارایی باشد و راهی است برای جبران زیان و برگشت به شرایط قبل از وقوع خسارت. ملاک جبران خسارت همواره بهای تمام شده یا بهای روز (هر کدام که کمتر باشد) است.
بنابراین برای واحدهای تولیدی، مبنای جبران خسارت، هزینه تمام شده کالا بدون احتساب سود تولید کننده و در واحدهای تجاری، قیمت خرید مبنای محاسبه قرار می گیرد. اما در بیمه باربری مبنای محاسبه و جبران خسارت، قیمت تمام شده در مقصد است.
بنابراین تا سقف مشخص (۱۰ تا ۲۰ درصد) علاوه بر قیمت خرید به عنوان جبران هزینه های گمرکی، کرایه، صدور بیمه نامه و … محاسبه و به زیان دیده پرداخت می شود.
در اینجا پرداخت اضافه تر از فاکتور خرید مشمول اضافه پرداخت و تولید ثروت نیست و جنبه جبران خسارت دارد. ترم های E و F ده درصد و ترم های C و D بیست درصد اضافه بر فاکتور خرید، پوشش می گیرند.
۱. بیمه باربری ساده
این بیمه نامه برای حمل کالای مشخص و معین که وضعیت و چگونگی حمل آن برای بیمه گذار روشن است، صادر می گردد. بنابراین بیمه گذار با تکمیل فرم پیشنهاد و دادن اطلاعات کامل، اقدام به تهیه آن می کند.
برای خرید هر یک از بیمه‌ها مانند بیمه باربری، بیمه شخص ثالث و بیمه مسئولیت نظام مهندسی اصفهان لازم است اطلاعات مورد نیاز را از کاشناسان این حوزه دریافت کنید.
۲. بیمه شناور
در این نوع بیمه نامه محموله در یک مرحله جابجا نمی شود. بلکه در چند مرحله و به دفعات انجام می شود. در این روش بیمه گر و بیمه گذار برای پوشش دادن موضوع بیمه، به یک توافق کلی می رسند و حق بیمه مربوطه محاسبه می گردد.
بیمه گذار قبل از اقدام به بارگیری باید در هر مرحله ابتدا موضوع را به اطلاع بیمه گر برساند، تا بار تحت پوشش بیمه نامه قرار گیرد.از طرف دیگر به هر میزانی که بار انتقال داده شود، سرمایه بیمه نامه کاهش یافته و تعهد بیمه گر نیز به همان نسبت کمتر می شود.
در این بیمه نامه معمولا به صراحت میزان حمل در هر نوبت، استفاده از کشتی طبقه بندی شده برای حمل (اضافه نرخ برای کشتی های طبقه بندی نشده و قدیمی) (توضیح کامل تر در قسمت نکات) و محدود بودن تعهد بیمه گر به کالای در انتظار حمل، ذکر می شود.
۳. قرارداد عمومی
در مواردی تولیدکننده یا بازرگانی به طور مکرر، کالا یا محصول یا مواد اولیه خاص را حمل می کنند. در نتیجه بیمه حمل و نقل ساده، برای او مقرون به صرفه نبوده و تهیه بیمه نامه برای هر محموله کاری وقت گیر و خسته کننده است.
در این موارد بیمه گذار با عقد یک قرارداد کلی شرایط اصلی کلی حقوق و تعهدات را با بیمه گر نعیین نموده و به توافق می رسند.
با این قرارداد، کلیه حمل و نقل هایی که بیمه گذار در آینده انجام می دهد، تحت پوشش است، مشروط بر اینکه قبل از حمل، مبدأ و مقصد، وسیله حمل، نوع محموله و هر موضوع حائز اهمیت دیگری که قبلا به اطلاع بیمه گر نرسیده، به بیمه گر اطلاع داده شود.
معمولا قبل از بارگیری این اطلاعات باید به بیمه گر داده شود اما اگر در قرارداد توافق دیگری بین طرفین برقرار شده باشد، بر اساس آن عمل می شود. قراردادها معمولا یکساله بسته می شوند ولی با توافق طرفین می توان به نحو دیگری عمل نمود.
با توجه به اینکه در سال های اخیر بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی برای هر نوع محموله ای اجباری شده است، بازرگانان و صاحبان کسب و کار تصور می کنند نیازی به بیمه باربری ندارند و محموله، تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. در اینجا دو نکته مهم وجود دارد. اولا متصدیان معمولا برای کاهش هزینه، ارزش بار را کمتر از قیمت واقعی اعلان می کنند تا حق بیمه کمتری پرداخت نمایند.
در این موارد گرچه بیمه گذار می تواند از طریق دعاوی حقوقی خود را از شرکت حمل و نقل دریافت کند ولی بیمه فقط به اندازه مسئولیت خود (ارزش بیمه شده) تعهد دارد. نکته دوم این است که اگر حادثه ای رخ دهد که راننده و شرکت حمل و نقل مقصر شناخته نشوند، شرکت بیمه مسئولیتی در قبال جبران خسارت ندارد.
به عبارتی شرکت بیمه فقط مسئولیت ایشان را بیمه نموده است نه محموله را، ولی در بیمه باربری، بارتحت پوشش قرار می گیرد. بنابراین توصیه می شود در هر شرایطی بیمه باربری تهیه شود تا در صورت بروز حادثه و ایجاد خسارت با مشکلی برخورد نکنید.
چند نکته مهم
- بیمه باربری داخلی حداکثر تا یک سال و بیمه باربری واردات و صادرات حداکثر دو ساله هستند. البته به محض رسیدن بار به مقصد، پوشش بیمه نامه و تعهد بیمه گر تمام می شود.
- پس از تخلیه بار در انبار گمرک، در باربری هوایی تا ۳۰ روز و در سایر روش ها تا ۶۰ روز، بار تحت پوشش بیمه نامه است. در صورتی که در ترخیص کالا مشکلی به وجود آید، لازم است بیمه گذار اقدام به تمدید بیمه نامه نماید. تا زمانی که بار در انبار گمرک است، فقط با بیمه باربری بیمه می شود و نمی توان با بیمه آتش سوزی آن را تحت پوشش قرار داد.
- معمولا کالای دست دوم تحت پوشش بیمه باربری قرار نمی گیرد. در مواردی که بیمه گر حاضر به قبول ریسک می شود، گزارش بازدید و تهیه عکس ضروری است.
- هر محموله ای را نمی توان بیمه کرد. کالا باید تجاری باشد. به عبارت دیگر کالا باید قابل خرید و فروش، قابل ارزش گذاری و قیمت آن تعیین شده باشد.
- کشتی طبقه بندی شده: کشتی ها توسط انجمن بین المللی مؤسسات رده بندی (IACS) بر اساس معیارهایی نظیر قدرت موتور، ظرفیت، تیم ناوبر، سابقه کاپیتان، امکانات، نوع سوخت، خدمه و … طبقه بندی می شوند و حق بیمه متفاوتی به آن ها تعلق می گیرد. اگر کشتی، فاقد حداقل معیارها باشد، به آن طبقه بندی نشده می گویند.
- در بیمه نامه هایی که تمام خطر صادر می شوند، بازدید ضروری است. بنابراین کلوز C نیازی به بازدید ندارد. ولی در کلوزهای A و B و به ویژه A بازدید ضروری است.
- در سال ۲۰۰۹ محموله در فاصله انبار تا بارگیری نیز تحت پوشش بیمه باربری قرار گرفت.
- برای دام های زنده، به محض تخلیه بار، پوشش های بیمه نامه تمام است.
- Part shipment: حمل به دفعات، یعنی فروشندگان کالا می توانند محموله را در چندین مرحله تحویل خریدار نمایند، به عبارت دیگر، بار طی چند مرحله و چند قسمت حمل می گردد.
- Trans shipment: وقتی که انتقال بار با چند وسیله صورت گیرد و در حین حمل، از وسیله ای به وسیله دیگر منتقل شود، اصطلاحا ترانس شیپمنت گفته می شود.
- باراتری: عمل یا اعمالی که خدمه یا فرمانده کشتی به دلایل عمدی یا سهوی مرتکب می شوند که به کشتی یا محموله و یا هر دو خسارت وارد شود، اصطلاحا باراتری می گویند. این پوشش فقط به سطح A داده می شود.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)